Skip to main content

Vind je ritmes lastig om uit te lezen en tot klinken te brengen? Misschien ben jij één van die mensen die zeggen: ‘toonhoogte lezen heb niet zo’n problemen mee, maar ritmes vind ik lastig’.
Je bent dan niet de enige. Veel amateurmusici herkennen dit probleem. Hoe komt dit?

Wat gaat er mis

Ritme moet je eerst in je hoofd horen om te spelen, het lukt niet goed om meteen te spelen en dan het juiste ritme te produceren. Met toonhoogte lukt dat wel. Ook al hebben we nog geen klankvoorstelling in ons hoofd van deze toon; de juiste greep weten we te vinden. Al spelende horen we dan hoe het klinkt; ‘O ja zó ging dat liedje, nu weet ik het weer’.
Maar ritme kun je meestal niet al spelende terugvinden, tenzij je samenspeelt met orkest of CD en het ritme hoort.

 

Hoe los ik het op

Als je dit probleem herkent, vergeet je een paar stappen bij het instuderen van een nieuw ritme vanuit notenschrift.
In dit blog vertel ik je welke stappen dit zijn en hoe je het ritme van notenschrift naar in je hoofd naar uit je instrument krijgt. Het is een eenvoudig stappenplan, maar je moet er wel even geduld voor opbrengen. Als je dat hebt werkt het uiteindelijk veel sneller en zul je zelfvertrouwen krijgen. Je merkt namelijk dat je het echt snapt, het daardoor sneller leert spelen en ook niet meer vergeet. En al die foutjes die steeds blijven terugkomen zullen grotendeels verdwijnen. Dat scheelt een hoop spanning en studie.

Stap 1: gevoel bij het stuk

Pak een nieuw stuk erbij, op notenschrift. Zonder opname.
Je wil nu misschien direct kijken naar al die nootjes; welke langer en welke korter zijn, maar dat doen we nog niet; stap één is bekijken wat voor muziek we voor ons hebben staan. Is het pop, jazz, klassiek, een ballad, swing, levendig, een dans, een koraal, verdrietig, vrolijk etc. etc.
Op de afbeelding zie je niet de makkelijkste ritmes staan. Nu móet je eerst wel even kijken voordat je kunt gaan spelen. Maar als je kijkt naar de maatsoort, 4/4 en het tempo: langzaam. Het is klassieke muziek: zacht, espressivo, veel gebonden noten. Je krijgt nu een bepaald gevoel bij dit stuk.
Heb je de (globale) sfeer te pakken van jouw stuk? Dan gaan we naar de volgende stap:

Stap 2: de groove of cadans

Wat is het tempo van het stuk? Vaak wordt dit vergeten en gaan we gewoon spelen. Pak de metronoom erbij of ga op je gevoel af: wat is langzaam denk je? Tel maar eens af op je gevoel in een langzaam tempo.
Wat daarbij hoort is de maatsoort. Je kunt natuurlijk niet aftellen als je de maatsoort niet weet. Pak deze er ook bij en tel af als een dirigent of als een drummer, afhankelijk van het stuk wat je voor je hebt.

Je merkt misschien dat je de cadans of groove gaat voelen, je gaat hopelijk een beetje meebewegen. Probeer ook eens uit hoe je aftelt als het tempo hetzelfde is maar de maatsoort anders. Het gevoel wordt daarmee ook heel anders.
Deze cadans hebben we nodig om het ritme in te laten passen.
Hoezo?

Eenzelfde ritme klinkt namelijk heel anders als het snel gaat dan dat het langzaam is. Dat is logisch. Maar ook klinkt het anders als het op de eerste tel begint dan dat het op de tweede tel begint. Probeer de eerste maat van het bovenstaande stuk maar eens in de driekwartsmaat te klappen of zingen.
En tenslotte: ook al zijn tempo en maatsoort gelijk: in een Bossa voelt eenzelfde ritme anders dan in een sonate van Mozart.

In het volgende blog licht ik deze stappen in een video toe en komen de laatste twee stappen aan bod! Wat zou jouw volgende stap zijn?

 

2 Comments

  • Guido schreef:

    Precies dit! Ik heb zelfs al eens gedacht dat ik ritme-lees-dyslectisch ben…
    Als ik het hoor ‘voel’ ik het wel, maar als ik het lees raak ik in m’n hoofd en met m’n vingers al snel de kluts kwijt. Wat ik tegenwoordig doe bij voor mij pittige stukken, is eerst met de bladmuziek zonder sax alleen luisteren naar wat ik hoor en dan maat voor maat met de wijsvinger mee proberen te lezen. Bij dit arrangement bijv (waarin ik een voor mij best lastige tegenmelodie speel op tenor): https://www.youtube.com/watch?v=QY-HskVB5Mo&app=desktop

    • Floor Wittink schreef:

      Hai Guido
      Sorry voor de wat late reactie. Maar wat je doet is heel goed: eerst luisteren en zorgen dat je daarbij actief meeleest.En dan kun je het nog gaan zingen of klappen, voordat je gaat spelen.

Leave a Reply